ثبت واقعه رجوع

رجوع در طلاق

بر اساس قابل بازگشت و یا قابل رجوع بودن طلاق، یا عدم امکان رجوع از طلاق، وقوع طلاق، به بائن و رجعی، تقسیم می شود. این تقسیم بندی در حقوق مدنی و قانون حمایت از خانواده، پذیرفته شده و در عرف و رویه قضایی نیز اجرا می شود. رجوع، به معنی بازگشت به محل قبلی و در واقع، به معنی اعاده وضع به حال سابق است. یعنی با خواست و اراده مرد، در صورتی که حقی برای رجوع مرد به زن پس از طلاق، وجود داشته باشد، بدون نیاز به عقد ازدواج مجدد و بدون رعایت شرایط خاصی، زن و شوهر سابق، دوباره به هم محرم می شوند. در قانون امور حسبی، زوجه ای را که در طلاق رجعی باشد، هنوز همسر مرد می دانند.

معنی رجوع چیست؟

در حقوق، اعمالی که نیاز به اراده ی دو طرف دارند، عقد، و اعمالی که با اراده ی یک نفر، انجام می شود ایقاع نامیده می شود. ماهیت رجوع، عمل یک طرفه قانونی است که با اراده ی مرد، بعد از طلاق رجعی و در بعضی از موارد طلاق بائن، صورت می گیرد. انجام رجوع، نیاز به تشریفات خاصی ندارد، ولی عدم ثبت رجوع تا یک ماه، پس از آن، جرم و قابل مجازات است. مرد با لفظ یا نوشته و یا عملی که باعث رساندن مقصود رجوع شود، مثل بوسه، می تواند اراده ی خود بر رجوع از طلاق را اعلام نماید. در بوسیدن یا هر فعل دیگری، قصد رجوع لازم است، پس اگر گرفتن دست همسری که در طلاق رجعی است یا بوسیدن وی، بدون قصد انصراف از طلاق، رجوع محسوب نمی شود.

طلاق رجعی

در هر موردی که طلاق مابین زوجین، بائن نباشد، رجعی محسوب می شود و آثار حقوقی مخصوص به خود را دارد. یکی از آثار طلاق رجعی، بقای زوجیت در ایام عده است و در این ایام، کما فی السابق، هر تکلیفی و حقی ما بین طرفین بوده که مخل اصل طلاق نباشد، قابلیت اجرایی دارد. در طلاق رجعی، نفقه زن در ایام عده، بر عهده ی شوهر است و اگر زنی که در عده ی جلیه است، مرتکب زنا شود، به آن مرد زانی، حرام موبد می شود. ازدواج مرد، قبل از پایان عده، با خواهر همسری که در عده طلاق رجعی است، ممنوع است. همچنین در صورتی که شوهر، بخواهد در ایام عده طلاق رجعی، به زن رجوع نماید، ازدواج سابق آنها، با کلیه آثار و تعهدات ادامه یافته، و نیاز به ازدواج و ثبت مجدد ازدواج، نیست.

رجوع بعد از طلاق خلع

طلاق خلع، یکی از انواع طلاق بائن است. در این حالت، زن به واسطه ی کراهتی که از مرد دارد، با دادن مالی به او، موافقت وی را برای طلاق، اخذ می نماید. این مال می تواند، بذل بخشی از مهریه، تمام مهریه و یا مبلغی بالاتر از مهریه باشد. اگر طلاق خلع، عوض یا بذل مبلغی، اجرایی شده باشد، حق رجوع، برای مرد، وجود ندارد. اما اگر در باقیمانده ایام عده در طلاق خلع، زن به مالی که بذل کرده، رجوع و مطالبه ی مهریه بذل شده را نماید، برای مرد هم حق رجوع و انصراف از طلاق، ایجاد می شود. یعنی مادام که مهلتی از عده باقیست و زن به مهریه بخشیده شده رجوع نماید، حق رجوع برای مرد هم ایجاد می شود، در غیر این صورت، برای مرد حق رجوع در طلاق خلع وجود ندارد.

شرایط رجوع، بعد از طلاق توافقی

همانطور که عرض شد، با توجه به اینکه تمامی طلاق های توافقی در چارچوب طلاق خلع یا مبارات، اجرا می شود، در صورت رد و بدل شدن یا بذل مال، از سوی زن و قبول بذل، از سوی مرد، حق رجوع برای مرد وجود ندارد و تنها در صورت رجوع زن به مهریه در ایام عده طلاق، حق رجوع برای مرد، به وجود می آید.

رجوع در طلاق بائن

اگر طلاق بائن اجرا شود و زن یائسه یا باکره باشد، زن مطلقه، عده ی طلاق ندارد و طلاق و بذل مهریه، بین زوجین قطعی می شود. در این حالت، زوجین، نمی توانند از طلاق یا مالی که بذل نموده اند، رجوع کنند. اما اگر زن عده داشته باشد هم مرد در زمان عده، حق رجوع ندارد، چون با اخذ بذل، طلاق بائن شده و حق رجوع از طلاق، از بین رفته است. فقط در صورتی که زن، از بذل رجوع کند، طلاق بائن تبدیل به طلاق رجعی شده و مرد حق رجوع و انصراف از طلاق را پیدا می کند.

نحوه اجرای طلاق رجعی

جهت اجرای صیغه ی طلاق رجعی، بر خلاف طلاق بائن، ابتدا صیغه ی طلاق جاری و مراتب در صورت جلسه ای درج و به امضا طرفین و سر دفتر طلاق، می رسد. اما ثبت طلاق رجعی، تشریفات و شرایط خاصی دارد. ثبت طلاق رجعی، مشروط به شهادت کتبی از شاهد، مبنی بر اسکان زن طلاق گرفته، در منزل مشترک، تا پایان مدت عده می باشد، اما اگر زن راضی به ثبت باشد، شهادت شهود لازم نیست. در صورت انجام رجوع توسط مرد در مهلت مقرر و معتبر عده، صورت جلسه طلاق رجعی، ابطال می شود. در صورت اتمام مدت عده و عدم ادعای رجوع، طلاق ثبت شده و سند طلاق صادر می گردد.

عدم ثبت رجوع

ثبت واقعه رجوع، شرط صحت رجوع نیست، بلکه مرد مکلف است، در صورت وقوع رجوع، ظرف یک ماه نسبت به ثبت رجوع، اقدام نماید. در صورت عدم ثبت رجوع و با شکایت زوجه، یا اعلام جرم از سوی دادستان، ضمن الزام مرد به ثبت واقعه ی رجوع، توسط دادگاه، به پرداخت جزای نقدی از هشتاد تا یکصد و هشتاد میلیون ریال یا نود و یک روز تا شش ماه حبس، محکوم می شود.

مهلت و مدت زمان رجوع بعد از طلاق

مهلت رجوع در طلاق رجعی، تا انقضای مدت عده زن، می باشد. در صورتی که عده زن، در طلاق رجعی به پایا برسد و مرد اعلام رجوع ننماید، و مایل به ازدواج با همسر سابق باشد، مکلف به ازدواج مجدد، با همسر سابق می باشد و امکان رجوع، بدون ازدواج مجدد نیست. اما مهلت رجوع در طلاق بائن، فقط زمانی است که زن به مابذل رجوع کرده باشد و یا در مقابل توافق بر طلاق، مالی، رد و بدل نشده باشد.

 آیا حق ثبت رجوع در طلاق قابل توکیل است و امکان اسقاط حق رجوع، وجود دارد؟

ثبت رجوع در دفتر رسمی ازدواج، قابل توکیل به غیر نمی باشد. امکان اعطای وکالت دادگستری، جهت ثبت واقعه ی رجوع، مانند سایر امور مرتبط به خانواده، وجود دارد. مرد می تواند با انتخاب وکیل دادگستری و یا وکیل مدنی، نسبت به تفویض اختیار، جهت ثبت رجوع اقدام نماید. اما حق رجوع از سوی مرد، قابل اسقاط نیست به دلیل اینکه، رجوع، موضوعی نیست که، فقط به نفع شوهر قانون گذاری شده باشد، بلکه اذنی است که برای مصلحت خانواده به شوهر داده شده است و اراده ی شوهر امکان اسقاط رجوع را ندارد. حق در اینجا به معنی اختیار است. در ثانی، اسقاط رجوع، باعث تبدیل طلاق رجعی به طلاق بائن می شود که با حقوق زن در تعارض و تضاد است و زن، امکان برخورداری از حقوق زوجیت در ایام رجوع، مانند نفقه وارث را از دست می دهد. پس حق رجوع، قابل اسقاط نیست اما قابل وکالت دادن است.

مدارک و شرایط لازم جهت ثبت رجوع 

جهت ثبت واقعه ی رجوع، تنها مراجعه ی مرد به دفتر رسمی طلاق، که صورت جلسه طلاق در آن دفتر تنظیم شده است، کفایت می کند. در صورت ادعای رجوع، توسط مرد، صورت جلسه طلاق، ابطال می شود و آثار و احکام ازدواج سابق، ابقا می شود. آثار و عواقب هرگونه تصمیمی که میگیریم، بار حقوقی و تعهدی را برای ما ایجاد می کند. جهت پیشگیری از عواقب سو احتمالی، تصمیم های فردی، مشاوره با اهل فن ضرورت دارد. ازدواج، طلاق، رجوع، عده، فسخ و سایر امور و مسایل مربوط به خانواده، امور حقوقی هستند که با کمی سهل انگاری و عدم آگاهی نسبت به حقوق و تکالیف زوجین، گاهی لطمه های جبران ناپذیری به سنگ بنای خانواده وارد می آورد. قبل از هر اقدامی، مشاوره با وکیل متخصص در رجوع و حقوق خانواده می تواند راهگشای شما در انجام درست کار ها باشد.